Profesyonel Boks

Son derece ağır müsabaka kuralları vardır. Sportmenlik en önemli kuralıdır. Müsabakalar sportmenlikten asla taviz verilmeden yapılır. Bu yüzden dünyanın en asil sporu ünvanını almıştır.

Erkekler ve kadınlarda olmak üzere 2 katagoride müsabakalar yapılır. Profesyonel Boks yapacak olan sporcuların 18 yaşından gün almış olmaları gerekmektedir. Profesyonel Boks Sporu, Ülkeler, Kıtalar ve Dünya Profesyonel Boks federasyon, Konsey veya Organizasyon Kuruluşları tarafından sporcular lisanslandırılarak yönetilir. Önceden belirlenerek konulmuş süreler içerisinde sporcular mutlaka maç yapmak zorundadırlar.

Profesyonel Boks Organizasyon Kuruluşları

Profesyonel Boks Sporunu yöneten ve büyük şampiyonluk maçları organizasyonu yapan 4 büyük prestijli saygın kuruluş vardır.

• IBF International Boxing Federation
• WBC World Boxing Council
• WBO World Boxing Organization
• WBC World Boxing Association

Bu 4 büyük Profesyonel Boks Kuruluşu, Dünya Şampiyonluları ve Unvan koruma ve Kıtalar arası Şampiyonluk maçları Organizasyonları yaparlar. Zaman zaman sikletlerde şampiyon olan sporcular bu kuruluşların ortak şampiyonları olabildiği halde genelde her kuruluşun şampiyonları ayrıdır. Ancak bu kuruluşlar Kemer Birleştirme maçları da yaptırmaktadırlar. Bu kuruluşların bazılarında ise her siklette 2 katagoride şampiyonlar olabilmektedir. Örneğin; WBC de şampiyonlar 2 katagoride tasniflenmişlerdir.

• World Champions
• Silver Champions

Bazılarında ise sikletlerde farklılıklar görülmektedir. Ancak her zaman bir ortak yolda buluşurlar. Örneğin her kuruluşun şampiyonlarının altında, Dünya Sıralaması olan 15 boksör bulunur. Bu boksörlere CHALLENGERS yani MEYDAN OKUYANLAR denir. Sikletlerinde Dünya şampiyonu olan boksörler senede en az 2 olmak üzere Unvan koruma maçı yapmak zorundadır. Şampiyonlar, Unvan koruma maçı yapacağı rakibini bu 15 kişilik Challengers listesinden seçmek zorundadırlar.

Yukarıda yazdığımız en prestijli kuruluşların, prestij açısından hemen altında bulunan 4 kuruluş daha vardır.

• IBO International Boxing Organization
• WBF World Boxing Federation
• IBA International Boxing Association
• IBC International Boxing Council

Bu yazdığımız kuruluşlardan sonra Profesyonel Boksu kabul eden her ülkenin Profesyonel Boks Federasyonu vardır. Daha sonra ise Kıta Federasyon veya kuruluşları bulunmaktadır. Kıta Federasyonları; EBU, ABU, ABCO, USBA, OPBF'dir. Ayrıca dünyada bölgesel profesyonel boks federasyon veya organizasyon kuruluşları da bulunmaktadır.

Ülkemizde de Profesyonel Boks Federasyonu kurulmuştur, ancak faal değildir. Henüz ülkemizde Profesyonel Boks sporu yoktur. Ancak başka ülkelerin lisanslarıyla o ülkelerin adına müsabaka yapan boksörlerimiz vardır.

Profesyonel Boks Sikletleri

• Heavyweight + 90.71 kg
• Cruiserweight 90.71 kg
• Lightheavyweight 79.38 kg
• Süpermiddleweight 76.20 kg
• Middleweight 72.58 kg
• Süperwelterweight 69.85 kg
• Welterweight 66.68 kg
• Süperlightweight 63.50 kg
• Lightweight 61.23 kg
• Süperfeatherweight 58.97 kg
• Featherweight 57.15 kg
• Süperbantamweight 55.34 kg
• Bantamweight 53.42 kg
• Süperflyweight 52.16 kg
• Flyweight 50.80 kg
• Lightflyweight 48.99 kg
• Miniflyweight 47.63 kg

Profesyonel Boks Kuruluşlarının ortak sikletleri yukarıdaki gibidir. WBC'de Interimmiddlleweight adında bir ara siklet daha vardır. Sikletlerin isimleri uluslar arasıdır ve her ülkede bu şekliyle resmileşip konuşulduğundan ayrıca Türkçelerini yazmaya gerek görmedim. Profesyonel boks sporundaki müsabaka kuralları federasyon veya kuruluşlar bazında değişiklikler göstermektedir. Ancak genel kurallar aynıdır. Aşağıdaki gibidir:

Profesyonel Boks Müsabaka Kuralları

• Ring Hakemi müsabakanın tek başına yöneticisidir. Kararları kesindir. İtirazı veya temyizi yoktur. Sporcuların birinci derecede sağlıklarını korumakla görevlidir. Tehlike sezdiği anda maçı durdurabilir. Bitirebilir de. Ring hakeminin en önemli görevlerinden biri ise, müsabakanın sportmence tamamlanmasını sağlamaktır. Maça başlanmadan önce sporculara bu konudaki gereken bilgileri açıkça ringin ortasında verir. Bu konu en önemli konudur. Her sporcu bu yüzden kurallara harfiyen uymaktadır.
• Müsabaka bitiminde ring hakemi puanlama kartlarını 3 masa hakeminden alır hiç bakmadan alır ve orada bulunan kuruluş temsilcisine verir. Resmi sonuç ringte spiker tarafından açıklanıncaya kadar ringte kalır. Galip boksörün elini kaldırarak görevini sonlandırır.
• Masa hakemlerinin görevi ise, oynanan her bir raundun sonunda, boksörlerin aldıkları puanları puan kartlarına kaydetmektir. Bütün raundlar biterse her iki boksör için her hakem verdiği puanları toplar. Puan kartına toplam verdiği puanları yazar. Müsabaka bitene kadar masa hakemleri yerlerinden ayrılamazlar.
• Müsabaka bitiminde, 3 masa hakeminin puanlama yaptıkları sonucu sipiker bu 3 hakemin isimlerini de söyleyerek açıklar.
• Masa hakemleri ringin 3 ayrı kenarlarının ortasında kimsenin tesirinde kalmayacak şekilde oturmak zorundadırlar.
• Müsabaka doktoru, müsabaka bitene kadar ve molalarda sporcuların sağlık durumlarına bakmak suretiyle dikkatlice maçı takip eder. Durma yeri ringin merdivenidir. Doktor herhangi bir sebeple sporcunun müsabakaya devamında sakınca görürse müsabakayı bitirebilir. Doktor kararları da kesindir. İtirazı yoktur.

Profesyonel Boksta Ring Hakemi Müsabaka Komutları

• Stop (Maça ara ver)
• Boks (maça devam)
• Break (ayrılın)
• Out (nakavt saniyeleri sayımı sonunda)
• Time (Raund başlarında, sonunda ve molalarda)

Rig hakemi bu komutları ve saniye sayımlarını ingilizce konuşarak yapar.

Profesyonel Boksta Raundlar

• Müsabakanın oynanış amacına göre raund sayısı 4, 6, 8, 10, 12 olabilir.
• Raund süreleri 3 er dakikadır. Her raund, takip eden raund ile 1 er dakikalık mola süreleri ile ayrılır.
• Uluslar, kıtalar arası, Unvan ve dünya şampiyonluk maçları 12 raund olarak oynanır.

Profesyonel Boksta Zaman Hakemi ve Görevi

• Müsabakalarda görev yapan 2 zaman hakemi vardır. Raundların zaman süreleri 2 ayrı kronometre ile bu hakemler tarafından yapılır. Rauntların başlaması ve bitişi gong sesi ile yapılmaktadır. Her raundun bitişine 10 saniye kala bir tokmakla masaya vurularak 10 saniye kaldı ikazı yapılır.
• Sporculardan birisi down, yani darbe sonucu yere düşerse, zaman hakemi ring hakeminin saniye sayışını tokmakla masaya vurarak işaret eder. Her raundun mola süresi bitimine 10 saniye kala boksörün köşesindeki görevlilere ringi terket uyarısı vuruşu yapar.
• Raund sayılarını anons ederek belirtir. Raund süreleri ayrıca pankartlarla ringe çıkarak gösterilebilir. Ancak genel anons esastır.

Profesyonel Boksörlerde Aranan Şartlar

• 18 yaşından gün almış olmak
• Profesyonel Boksu Kabul etmiş Uluslar arası bir Federasyondan Profesyonel Boks Sporcu Lisansı almış olmak.
• Müsabaka tarihlerini kapsayan Özel Sağlık Sigortası yaptırmış olmak. Komisyona asılları ile fotokopileri dahil ibraz etmek.
• Tam teşkilatlı bir hastaneden çok kapsamlı bir sağlık raporu ve maç yapmasında sağlık yönünden sakınca yoktur yazısı alıp ibraz etmek.
• HIV TESTİ yaptırarak sonucu ibraz etmek. AIDS Testi sonucu kesinlikle 10 günü geçmiş olamaz.
• Federasyon belgeli MENAJER bulundurmak. Menajeri olmayan sporcular kontrat yapamazlar.

Profesyonel Boksörlerin Uymak Zorunda Oldukları Kurallar

• Boksörlerin giyecekleri şortların rengi aynı olamaz.
• Boksörler boks için özel yapılmış topuksuz altı tamamen düz ayakkabılar giyeceklerdir.
• Eldivenler ip bağlamalı (bağcıklı) ve akort edilmiş olacak, eldivenler giyildikten sonra üzerleri bantla sarılacaktır.
• Kuraldışı ve kafaya göre kıyafet giyilemez. Giyildiği görülürse, değiştirilmesi için sporcunun 5 dk. süresi vardır. Bu süre içinde uygun kıyafet giyilmezse sporcu diskalifiye olur. Maç geliri alamaz.
• Her müsabakada Welter siklete kadar 8 onsluk, yukarı sikletlerde ise 10 onz'luk eldivenler kullanılacaktır.
• Bütün müsabakalar yeni eldivenlerle yapılacak, eldivenleri müsabaları düzenleyen kuruluş temin edecektir. Sporcular eldiven getiremezler.
• Sporcunun elinin korunması için genişliği 5 cm uzunluğu 1.8 m olan bandajlar (bez veya elestik bez) ve bu bandajları sabitlemek için yapışkanlı flasterler (eni 2.5 cm, boyu 1.8 m) kullanılacaktır. Ellerin vuruş yerleri sarılı olamaz.
• Eldivenler maçtan önce ring ve eldiven hakemi tarafından, el bandajı kontrolü de yapılarak giyilecektir. Ring hakemi ringte eldivenleri tekrar kontrol edecektir.
• Her sporcu müsabaka için bel altı koruyucu kaskı (kogi) giyecektir.

Profesyonel Boksta Müsabaka Sırasında Geçerli Yasaklar

• Enseye vurmak, bilerek rakibin sırtına (böbreklere) vurmak
• Avuç içi, el kenarı, bilek, alt kol veya dirsek ile vurmak
• Rakibe kafa ile vurmak, omuz ile çarpmak veya rakibin üzerine kol veya dirsek ile bastırmak
• Rakibin kafasını iplerin üzerinden veya arasından dışarı itmek
• Ayakla tekme atmak veya diz ile rakibe vurmak
• Rakibi devamlı tutmak, boğazlamak, savurmak ve güreşmek
• İpten tutup çekerek rakibe vurmak
• Bel altından tutmak, rakibin üzerine vücuduyla bastırmak
• Yere düşen rakibe vurmak
• Sürekli kapalı çift gard ile dövüşten kaçmak
• Darbe almadan yere düşmek
• Maç sırasında konuşmak
• Break veya stop komutundan sonra vurmak
• Rakibe arkasını dönmek
• Gong sesinden sonra rakibe vurmak
• Sportmenlik dışı davranışlarda bulunmak

Yukarıda yazılı maddeler kesinlikle yasaktır. Yapıldığında ring hakemi tarafından uyarı, tekrarında ise bir ihtar veya direkt diskalifiye sebebi olabilir. Alınan her ihtar sporcunun 1 puan kaybetmesine sebep olacaktır. Müsabaka boyunca alınacak 3 ihtar sporcuyu diskalifiye eder. Sporculardan herhangi biri sportmenlik dışı davranış gösterirse direk diskalifiye sebebi olur. Sporcu müsabaka geliri alamaz.

Profesyonel Boksta Jüri Heyeti Kararları (3 Yan Hakem)

Ring hakemi kararlarına itiraz edilemez. Jüri heyeti aşağıdaki durumlarda ring hakeminin de kesin kararını dikkate alarak karar verir, sonuçları aşağıdaki gibi açıklar.

• Nakavtla galibiyet
• Teknik nakavtla galibiyet
• Abandone ile galibiyet
• Yaralanma sonucu dr. kararı ile galibiyet
• Puan yani 3 yan hakemin verdiği puanlarla galibiyet
• Diskalifiye ile galibiyet
• Beraberlik
• Müsabaka yok
• Teknik puanla galibiyet
• Teknik beraberlik

Profesyonel Boksta Puanlama Usulü

Raundların tamamı oynanarak biten maçlarda puanlama usulü ile sonuca varılır. Bu usulde puanlama aşağıdaki şartlara göre yapılır.

• Savunma
• Hücum (atak)
• Boksörün rakibe yaptığı net vuruşlar
• Kombine vurulan yumruklar
• Boksörün gösterdiği performans ve taktiksel beceri
• Ayak hareketlerindeki estetik güzellik ve teknik duruş
• Dürüst boks yapma ve rakibe saygı
• Üst düzey sportmenlik anlayışı ve davranışı

Puanlama yapılırken yukarıda yazılı kriterler göz önünde tutularak önde kabul edilen boksöre, önde kabul edildiği her raunt için 10 tam puan verilir. Dezevantajlı boksöre ise dezavantajlı olduğu her raund için daha az puan verilir. (9 puan) Her oynanan raund bitiminde daha önce oynanan raundlarda sporcuların aldıkları puanlar toplanarak puantaj kartına yazılır.

Oynanan raundta iki boksörün performansları eşit görülürse iki boksörde o raund için 10 tam puan alır. Kazanmak için 1 puanlık avantaj yeterlidir.

Hiçbir boksör 3 masa hakeminin 2'sinden galibiyet için yeterli puanı alamamışsa o maç berabere sonuçlanır.

Profesyonel Boksta Böksörlerin Gelir Kaybını Gerektiren Haller

Aşağıda yazılı durumlarda boksör Hiçbir gelir elde edemez.

• Maç "maç yok" gerekçesi ile yarıda kesilirse
• Boksör ring hakemi tarafından her ne sebeple olursa olsun diskalifiye edilirse
• Boksör maçı sebepsiz terkederse

Profesyonel Boksta Unvan Taşıma Kuralları

Unvanını 3 kez arka arkaya veya toplam 5 kere yaptığı Unvan maçları sonunda yenilmiyerek koruyan boksör, Şampiyonluk kemerinin sürekli sahibi olur. Güvence parası iade edilir. Aynı durum unvanını kaybedip kemeri teslim ettiğinde de uygulanır.

Profesyonel Boksta Unvan Kaybetme

• Meydan okuyan boksöre Unvan maçında yenilirse
• Federasyon veya konseyler tarafından önerilen bir Unvan maçını kabul etmez ise unvanı düşer. Bulunduğu siklet VACANT olur. Boksör 2 yıl maç yapamaz.
• Sikletinde şampiyon olan boksörler senede 2 Unvan maçından fazla sayıda maç yapmak zorunda değillerdir.
• Berabere biten Unvan maçlarında Unvan düşmez.

Profesyonel Boksta Doping Kuralları

Uluslar arası tüm spor kuruluşlarının ortaklaşa imzalayarak kabul ettikleri DOPİNGLE MÜCADELE YÖNETMELİĞİ hükümlerine göre, doping olarak tanımlanan tüm maddelerin kullanımı, Profesyonel Boks yapan tüm sporculara yasaktır. Kullanıldığı tespit edilen sporculara bu yönetmelik hükümleri uygulanır. İlave olarak Uluslararası Boks Konseyleri'nin ceza uygulamaları saklıdır.

Profesyonel Boksta Müsabaka Kategorileri

• Prestij
• Ülke
• Avrupa
• Akdeniz Bölge Ülkeleri
• Kıta
• Kıtalar Arası
• Dünya
• Klasman
• Hazırlık
• Unvan

Profesyonel Boks Sporunu genel ugulanış kurallarıyla böyledir. Ancak burada yazmadığım başka kurallar da vardır. Örneğin sporcuların müsabaka öncesi tartı kuralları ve tartı sonu kuralları, müsabaka kontratları, sağlık konusu kuralları gibi konular. Ayrıca bu kuralların bazıları federasyonların uygulayış biçimlerinde bazı değişiklikler arzettiğinden genellikle ortak kuralları yazmaya çalıştım.

Sizlerin de gördüğünüz gibi BOKS sporu son derece tavizsiz, çok katı kurallar içermektedir. Bu kuralların en önemlisi Sportmenliktir. Bu konuda asla taviz veya esneklik yoktur. Yaptırımları o kadar ağırdır ki, boksör büyük gelirlerden bir anda mahrum olabilmektedir. İşte bu özelliği itibariyle bu spor dalı ASİL bir spor olma unvanını haketmektedir.

Öyle sporcular vardır ki, davranışları ve dürüst boks yapmadıkları görüldüğünden, Dünya Şampiyonluk Unvanlarını taşıyan bazı boksörler boks sporunu çirkinleştirenler olarak addedilerek, çok büyük federasyonların, Dünya Şampiyonluğu ve klasman sıralamasına bile girememişlerdir. Örneğin KLİTSCHKO kardeşler WBC'nin listesinde yoktur. Gümüş Şampiyonlar listesinde bile yokturlar. Hatta Dünyanın en prestijli ve de en büyük kuruluşu olan WBC'nin 15 kişilik ve devamı olan 40 kişilik klasman gurubu CHALLENGERS listesinde bile yokturlar.

Son Söz

2015 yılı itibariyle bana göre bu sporun en büyük boksörü 47 maç, 47 galibiyet ve 2 siklette dünya şampiyonluğu unvanını üzerinde taşıyan ve gerçekten de teknik, performans, ritm, kombinizasyon, beceri ve taktik kullanım becerisi üstünlüğü açısından mükemmel olan FLOYD MAYWEATHER'dır. Tartışmasız Dünyanın en büyük boksörüdür. Yaklaşık 750 milyon dolar gelir kazanmıştır. Bana göre de haketmiştir.