Futbol Pozisyon Rehberi; Forvet

Modern futbolda takımların diziliş ve temel prensiplerine göre forvet oyuncuları çok farklı görevler veya mevkiilerde bulunabilirler. Bu mevkiiler;

• ST = Bitirici Forvet
• CF= Santrafor, Merkez Forvet
• LF= Sol Forvet
• RF= Sağ Forvet
• LW= Sol Kanat Forveti
• RW= Sağ Kanat Forveti

olmak üzere 5 temel mevkiide incelenmelidirler. Bu oyunculardan RF ve LF, yani sağ ve sol forvet oyuncuları LW ve RW'ler, yani kanatlar ile genel anlamda aynı tip oyuncular olmalarının yanı sıra, özellikleri ST, yani bitirici forvetler ya da kanat oyuncuları gibi olabilir. Teknik anlamda, kanat yerine daha fazla orta bölgede görev yapan ST'ye yakın ya da ST'siz sistemlerde birbirine yakın görev yaparlar. Şimdi modern futboldaki genel 3,2 ve tek forvetli dizilişlere ve genel anlamdaki farklılıklarına göz atalım:

Çoğu modern futbol takımın çeşitli varyasyonları olmasına karşın total futbolu en kolay oynamaya izin vermesi sebebiyle oynadıkları sistem olan 4-3-3'teki forvetlerin dizilimlerini aşağıda gözlemleyebiliriz. 3'lü forvetlerin 2'si kanat forveti ortada oynayanı ise ST yani santrafor olarak görev yapar.

Günümüz futboluna adapte edilen çeşitli varyasyonları bulunmasına karşın birbirini tamamlayıcı özellikte 2 forvetin (biri çabuk biri teknik gibi) oynatılmasıyla futbol sahasında gözlemlediğimiz 4-4-2'de ST'ler aşağıdaki gibi dizilirler.

Aşağıdaki gözlemleyeceğiniz 4-5-1 ise, genelde dış sahada, ya da kendinizden daha güçlü bir takıma karşı görev yaparken oynanan taktik olarak ortaya çıkmaktadır. Tek forvet pozisyonunda genellikle tipik ST özelliği taşıyan oyuncular tercih edilirler. Orta sahadan daha fazla destek istenmesinin yanı sıra skor üretme işini de ST'den ziyade orta saha oyuncuarı üstlenirler.

Burada genel dizilişlerde yeri olmadığı için CF'lerden ve LF-RF kombinasyonlarından bahsedilmiyor. Bunun sebebi, bu tarz oyuncuların genelde çok üst düzey takımlar tarafından ekstra görevlerde kullanılmalarıdır. Aklınızda bir fikir uyandırması açısından, Carlos Tevez dünyadaki CF'lere örnek olarak gösterilebilir. CF, RF ve LF'ler orta sahanın önünde oynayan, hem orta saha, hem de forvet olarak görev yapan, orta saha ile forvetin arasında bulunan oyunculardır. Kanatlara gitmez, ortada sabit kalmazlar. Serbest şekilde hareketlenerek genelde dripling özellikleri ile kaleye gidip skor üretmeleri istenir. Genelde bir ST'nin arkasına veya yanına konuşlandırılarak görevlendirilirler.

Sizin de gördüğünüz üzere, modern futbolda forvet oyuncularının görevleri ve tanımları çeşitlenmiş, farklılık göstermiştir. Yakın zamanlara kadar forvet denince tipik bir santrafor akla gelirken şimdi kanat forveti, orta forvet, santrafor gibi terim ve yeni görevlerle karşı karşıya kalıyoruz.

Forvet oyuncuları ne tip özelliklere sahip olmalı ve nasıl bir oyun oynamalıdırlar?

Öncelikle bu soruya genel sonra özele giden bir sistem ile cevap vermeye çalışalım;

Genel anlamda forvet oyuncuları skor üretmek durumundadırlar. Ayrıca günümüz futbolunda herhangi bir futbolcunun takım savunmasına katılmama gibi bir lüksü yoktur. Bu sebepten dolayı bir forvet oyuncusu

• Skor üretebilecek kadar çabuk
• Etkili gol vuruşu yapabilen
• Hava hakimiyetine sahip
• Fiziğini kullanabilen
• 90 dakika savunma amaçlı hücum pres yapabilecek kadar dayanıklı
• Savunma oyuncularının tahmin edemeyeceği kadar üretken, vücudunu kullanıp top saklayarak topun kendi takımında kalmasını sağlayabilecek kadar fizikli
• İkili mücadelelerden yılmayan
• Takım oyununa yatkın ve bu oyunu oynayabilen
• Adam eksiltebilen
• Şut çekebilen
• Zayıf ayağını, en azından temel tekniklerde kusursuz kullanabilen

özelliklere sahip oyunculardan oluşmalıdırlar. Futbolu güzel yapan yanlardan birisi de forvet oyuncuların binlerce farklı kombinasyonlara sahip özelliklerde olmaları ve standart bir forvet tipinin bulunmayışıdır.

Genç forvet oyuncusu arkadaşlarımıza tavsiye olarak kendi özelliklerinin üzerine giderek kendilerine has bir forvet stili geliştirmeleri ve bu stili geliştirirken yaratıcı olmalarını öneriyorum.

Sıradışı olabilmek, bir forvet oyuncusunu forvet yapan özelliklerin başında gelmektedir. Unutmayın ki, uzun bir forvet oyuncusu da dribbling yapabilmek zorunda kalabilir. 1.90m üzeri boya sahipken çok iyi adam eksiltebiliyorsanız, bu size has bir özellik demektir. Bu özelliğinizi kendinize has bir stilde buluşturmaya çalışın. Profesyonel olma yolunda kendinize has bir stilin faydasını göreceğinize emin olabilirsiniz.

Forvet Pozisyonlarına kısaca bir göz atalım; CF, RF, LF oyuncularının, standart forvet oyuncularının orta sahaya daha yakın pozisyonda oynayanları olduklarını açıkladığımız için onlara ayrıca bir başlık atmaya gerek görmüyorum. Modern futbolda her takımda görülen LW, RW ve ST oyuncularının pozisyonlarını ve yapmaları gerekenleri birlikte inceleyelim;

ST (Bitirici Hücumcu, Santrafor) Nasıl oynamalıdır?

ST oyuncuları yukarıda oyun sahası fotoğraflarında görüldüğü üzere takımın en ileri ucunda görev yapan oyunculardır. Bu oyuncuların öncelikle 1.80m ve üzeri boyda olmaları beklenmekte ve gerekmektedir. ST'ler genellikle 4'lü savunma içerisinde, destek olmaksızın tek başına oynamak durumunda kalan oyunculardır. Bu sebeple Savunma ve Hücum anlamında görevleri oldukça fazladır.

Bitirici Hücumcu, Santraforların (ST) genel anlamda Savunma Görevleri Nelerdir?

• Savunma amaçlı hücum presini başlatırlar.
• Rakip Savunmayı yıpratıcı özellikler göstermeleri istenir.
• Savunma amaçlı topu saklamayı ve topu kullanabilmeyi bilmeleri gerekir. (Bu nokta çok önemli. Modern futbol ile birlikte "Savunma amaçlı top saklama" sıkça gözlemlenmektedir. Bu, başlı başına bir yazı konusu olup, ilerleyen yazılarımda bu konuya değineceğim.)
• Stoperlerin çıkmasını veya oyuna toplu katılımlarını engellemeleri gerekmektedir.

Bitirici Hücumcu, Santraforların (ST) genel anlamda Hücum Görevleri Nelerdir?

• Arkadan gelen orta saha oyuncularına duvar olarak pozisyon yaratmaları istenir.
• Hücum faul yapmamaları ve atağın ritmini bozmamaları gerekmektedir.
• En ileride oynayan adam olduklarından teorik olarak gole en yakın konumda oynarlar. Bu sebeple bitirici gol vuruşunu çok iyi yapmaları beklenir.
• Hücum amaçlı top saklayabilmeleri gerekir.
• Mümkün olan en kısa sürede pozisyon yaratmaları istenir.
• Ofsayta düşmemeleri istenir.
• Fırsatları değerlendirebilme ve takım oyununa yatkın oynamaları gerekmektedir.

Günümüz futbolunda, ST oyuncularına en önemli ve yakışan 2 örnek Benzema ve Lewandowski olarak gösterilebilir.

Sağ Kanat RW, Sol Kanat LW Genel anlamda nasıl oynamalıdır?

RW ve LW oyuncuları, yani kanat forvetleri günümüz futbolunda en fazla skor üreten mevkiilerin başında gelmektedirler. Gerek karşılarında sadece 1 savunma oyuncusunun bulunması, gerekse bu oyuncuların kanatlara yakın oynamaları sebebiyle, daha kolay boş alan bulabilmeleri sayesinde skor sayıları oldukça fazladır.

Her yıl Ronaldo ve Messi, 40'ar golün üzerinde performans göstermektedirler. Sadece en üst örneklerden yola çıkmayalım derseniz, Süper Lig'i incelediğinizde en çok skor üreten oyuncuların yine bu mevkii oyuncularından oluştuklarını gözlemleyebilirsiniz. Bu bölge oyuncularının da genel anlamda hücum ve savunma görevlerine ve nasıl oynamaları gerektiğine bir göz atalım;

Kanat oyuncularının (RW, LW) genel anlamda savunma görevleri nelerdir ve nasıl oynamaları gerekir?

• Takım savunmadayken orta sahaya yardım etmeleri ve savunma görevine katılmaları istenir.
• Orta saha ile ST'lere göre daha fazla etkileşim ve koordinasyon içerisinde oynamaları gerekmektedir.
• LM ve RM oyuncuları gibi savunma görevlerini yerine getirmeleri kendilerinden beklenir. (Bu durum takım stratejilerine göre istisna gösterebilir.)
• Top kazanma amaçlı olarak, ST ile birlikte prese başlamaları ve bu presi koordineli (yani destekli ve birlikte) yapabilmeleri gerekir.
• Aniden top kazanabilmeleri ve ikili mücadeleden kaçmamaları gerekir.
• Çok fazla 1'e 1 mücadele barındıran bir mevkii olduğundan dolayı oyuncuların fiziksel kapasitelerinin en üst noktada olması gerekmektedir.

Kanat oyuncularının (RW, LW) genel anlamda savunma görevleri nelerdir ve nasıl oynamaları gerekir?

• Gol fırsatları yaratabilmelidirler.
• Adam eksiltebilmeleri gerekir.
• Topsuz koşuları iyi yapabilmeleri ve rakip defansın dengesini bozmaları gerekir.
• Gol vuruşlarını yapabilmeleri gerekir.
• Kafa hakimiyeti sağlayabilmeleri ve kafa vuruşları yapabilmeleri, hem savunma, hem de hücum amaçlı bu özelliklerini kullanabilmeleri gerekir.
• İyi uzun ve kısa paslar atabilmeleri gerekir.
• 10km ve üzeri mesafe katabilecek, bunun yanı sıra bu mesafelerin çoğunda "etkili koşu" yapabilecek kondisyona sahip olmaları gerekir.
• Hücum varyasyonlarına katılabilmelidirler.
• Kilitlenmiş oyunları yaratıcı özellikleri ile çözmeleri beklenir.
• Standart üzeri şut atabilmeleri gerekir.

Bu oyunculara, şüphesiz modern futbolun yaşayan efsaneleri olan Messi ve Ronaldo ikilisinden daha iyi örnek bulamayız. Bu mevkii oyuncularının şansı bu 2 oyuncuyu canlı gözlerle televizyondan dahi olsa izleyebilme fırsatı bulabilmeleridir. Önümüzdeki yüz yılda bu 2 oyuncu gibileri tekrar gelir mi bilinmez, fakat biz bu oyuncuları izlerken genç profesyonel oyuncu adaylarımıza iyi idoller olduklarını görebiliyoruz.

Rehberimizin forvet oyuncularına fayda getirmesi dileği ile yazımıza aşağıdaki Messi-Ronaldo videosu ile son veriyoruz.