Serbest Dalış Nedir?

Serbest Dalış, herhangi bir hava kaynağı olmadan sporcuların su üzerinde aldıkları tek nefesle su altına doğru inmeleri prensibine dayanan bireysel bir su sporudur. Yani dalgıç yüzeyde nefes alır ve dalışının tamamını bu nefesle yapar. Bu spor ilk olarak insanların geçimlerini sürdürebilmeleri adına avcılık ile başlamış ve daha sonrasında limitlerini keşfetmek isteyen sporcuların rekabeti sonrasında ayrı bir boyut kazanmıştır.

Amaç daha derine gitmek, suda daha fazla mesafe kat edebilmektir. Açık denizde, ya da havuzda yapılabilen serbest dalış, çok ciddi bir konsantrasyon gerektirir. Antrenmanları oldukça yoğun olan serbest dalgıçlar, hem suda hem de karada çalışma yaparlar. Kendi içerisinde birçok kategorilere ayrılan bu spor, özel disiplin gerektirir ve rekor kırmayı hedefler.

Serbest Dalış Kategorileri

Dikey Dalış

Sporcuların, aldıkları nefesle belli bir derinliğe inmeleridir. Bu kategori de kendi içinde Sabit Ağırlık ve Değişken Ağırlık olarak ikiye ayrılır.

Sabit Ağırlıklı Dikey Dalış

Sporcuların su altına inmelerini sağlayan ağırlıkları, su yüzeyine çıkarken de üzerinde taşımasının zorunlu olduğu dalıştır.

Değişken Ağırlıklı Dikay Dalış

Sporcuların su altına inmelerini sağlayan ağırlıkları, su yüzeyine çıkarken taşımayıp, ağırlıkları su altında bırakmasına dayanan bir dalıştır.

Yatay Dalış

Sporcuların, genel olarak havuzlarda veya sığ sularda belli bir derinlikte yatay olarak yaptıkları dalış çeşididir.

Serbest Dalış Ekipmanları

1- Maske

Maske, su altında net görüş sağlayan malzemedir. Yüzü kaplayan kısımları ve burunluğunun silikon olması gerekir. Dalışa yeni başlayacak olanlar, maskenin yüze tam olarak oturmasına dikkat etmelidirler. Aksi taktirde içeri giren su rahatsız edicidir.

2- Palet

Her iki ayağımızın tamamını kaplayan ve bacak kuvvetlerimiz ile suda daha hızlı yüzmemizi sağlayan malzemeye palet denir. Paletlerin bir diğer özelliği de, eller kullanılmadan, istenilen hareketi yapma imkanını verebilmesidir. Öncelikle ayağınıza uyan paletleri almalısınız.

3- Şnorkel

Başı sudan dışarı çıkarmadan nefes alıp vermeye yarayan kısa boruya denir. İki parçadan yapılmış olan bu aracın ağız kısmına giren bölümü kauçuktan imal edilir. Ağza giren, dudak ile diş arasında kalan bir muhafazası vardır. Bu muhafaza ağza suyun girmemesini sağlar. Ayrıca, bu muhafaza üzerinde iki adet dişlik bulunur. Bunlar da dişler arasında kalmalıdır. Şnorkelin uzunluğu normal olarak 35-40 cm'yi geçmemelidir. Kullandığınız havayı başı sudan çıkarmadan kolaylıkla dışarı atabilmelidir.

4- Ağırlık Kemerleri

Dalış sporcularının su altında yüzerliliğini sağlamak için bel bölgelerine taktıları kurşun ağırlıklara denir. Sporcuların kilosuna göre beline bağladıkları ağırlıkları değişir.

5- Balık Adam Elbisesi

Dalış yapan sporcuların suların soğuk olduğu dönemlerde üzerlerine giydikleri su geçirmeyen özel bir malzemeden yapılan giysiye denir.

Dalış Federasyonları ve Yarışları

Sualtı dalış organizasyonları ve yarışları, uluslararası APNEA federasyonu AIDA ile Uluslararası su altı federasyonu CMAS tarafından düzenlenir. Her kurum, kendi dünya rekortmenini belirler. Yani bir kategorinin, aslında iki adet dünya rekortmeni vardır. Sporcular, rekor denemeleri için sponsorların desteğine ihtiyaç duymaktadır.

Dünya rekorları resmi olarak 1949 yılında başlamıştır. O zamandan bu yana, az sayıda rekor kayıtlara geçmeyi başarmıştır. İnsan tarihinin gördüğü ilk rekor 30 metre iken, şu an rekorlar 150 metre gibi derinliklere ulaşmış durumdadır.

Sualtı Dalış Tarihçesi

Dalış sporu, insanların sualtı dünyasını keşfetme merakı ve avlanma ihtiyacı sonucunda doğmuştur. Bu sporun tarihi 2 bin yıl önce denizden inci çıkaran Japon balıkçılara kadar dayanmaktadır.
Çok eski tarihlerde dalış yapıldığı bilinse de, yakın tarihimizde bu sporun miladını yapan Yunan sporculardır.

İnsanlar ilk olarak akciğerlerindeki havayı kullanarak dalmaya başlamışlardır. Buna Serbest Dalış denir. Daha sonrasında teknolojinin ilerlemesi ile oksijen kaynaklı dalışlar yapılmıştır. Buna ise Tüplü (Scuba) Dalış denilmektedir. Ancak serbest dalışın tüplü dalışa göre daha ilgi çekici olmasının nedeni insanların alışık olmadığı ortamlarda tamamen kendi fiziksel özelliklerini kullanarak bu sporu gerçekleştiriyor olmalarıdır.

Türkiye'de Serbest Dalış

Türkiye Sualtı Sporları Federasyonu CMAS'a bağlı bulunduğu için, ülkemiz serbest dalgıçlarının kırdığı rekorlar da CMAS rekorlarıdır. Türkiye'de serbest dalış denildiğinde, kuşkusuz aklımıza ilk gelen isim Yasemin Dalkılıç'tır. Kırdığı CMAS dünya rekorları ile kendisinden bir hayli söz ettiren Dalkılıç'tan sonra Derya Can ve Şahika Encümen bu alanda önemli sporcularımızdır. Cenk Devrim Ulusoy da kırdığı rekorlarla ülkemizi uluslararası alanda temsil etmektedir.

Dalış Sporcusunun Özellikleri

İnsan doğasına aykırı ortamda yapılan bir spor olduğu için bu branşın sporcularının bazı fiziksel ve zihinsel özelliklere sahip olmaları gerekmektedir.

• Serbest dalış sporcunun yüzmeyi bilmesi gerekmektedir.
• Su altı korkusunu yenmiş olmalıdır.
• Su altında yaşayan canlılar hakkında bilgi sahibi olmalıdır.
• Kalp ve Damar yollarında, Akciğerlerinde, Diyafram, Orta Kulak ve Solunum Yollarında herhangi bir rahatsızlığı bulunmamalıdır.
• Derinlere indikçe artan sualtı basıncına karşı antrenmanlı olmalıdır.
• Dalmaya engel herhangi bir hastalığının olmaması gerekir.
• Ellerini, gözlerini ve ayaklarını eşgüdümle kullanabilmelidir.
• Soğukkanlı ve tedbirli olmalı, çabuk karar verebilmelidir.
• Sualtı dünyasına ilgi duymalıdır.

Serbest Dalış Sporcularının Dikkat Etmesi Gerekenler

• Dalış ekipmanlarının bakımlarını yapmalıdır.
• Beslenme, dinlenme, antrenman programlarını çok iyi planlamalıdırlar.
• Kesinlikle dalış arkadaşı (badi) olmadan dalış yapmamalıdır.
• Dalış yapılacak bölgeler için federasyondan gerekli izinler alınmalıdır.
• Sporcular dalış öncesi egzersiz hareketleri yapmalıdır.
• Dalış öncesi alkol ve uyuşturucu madde kullanmamalıdır.
• Aç ve tok karna dalış yapılmamalıdır.

Ünlü Dalgıçlar

• Yasemin Dalkılıç
• Yargos Haggi Statti
• Natalia Molchanova
• Alexey Molchanov
• Şahika Encümen
• Herbert Nitsch
• Homar Leuci
• William Trubridge
• Derya Can