Basketbolda Kuvvet Antrenmanlarının Fundamental Üzerindeki Etkisi

Basketbolda spesifik olarak sadece kuvvetli olmak, ya da yetenekli olmak yetmez. Bu 2 parametrenin kombinasyonu maç performansı için oldukça önemlidir ve genel+fonksiyonel kuvvetin sporcunun fundamental becerileriyle birleştirilmesi, sporcunun maç performasını üst seviyelere çıkarması için oldukça önem taşır.

Örneğin NBA’de Russell Westbrook, Micheal Jordan, Stef Curry, Lebron James, Kevin Durant, Kobe Bryant, Dirk Nowitzki, Antony Davis, Avrupadan örnek verecek olursak Jan Veselly, Vassilis Spanoulis, Navarro, Kostas-Papanikolaou gibi oyuncuların fiziksel kompozisyonlarına baktığımızda bir çoğunun ince yapılı ve kaslı olmalarına rağmen sahadaki kuvvet ve yetenek kombinasyonlarının üst düzey olduğunu görürsünüz.

Yazımda basketbolda kullanılan kuvvet anterenmanları metodları ve bunların fundamental üzerinde nasıl etki ettiği ve nasıl kombine edilmesi gerektiği ile bilgiler vereceğim.

Kuvvetin tanımı; bir dirençle karşı karşıya kalan kasların kasılabilme ya da bu direnç karşısında belirli bir ölçüde dayanabilme yeteneği olarak tanımlanabilir. Hollmann ve Hettinger (1980)

Kuvvet türleri

• Genel kuvvet
• Özel kuvvet

Genel kuvvetin tanımı; vücudun herhangi bir branşa özgü olmadan fiziğinizin tamamının kuvvetli olması. Özel kuvvet ise bir sportif branş üzerinizde kuvvetli olmanızdır.

Kuvvet çeşitliliklerinden bahsedecek olursak antrenman biliminde;

• Relatif kuvvet
• Maksimal kuvvet
• Çabuk kuvvet
• Kuvvette devamlılık
• Absolute kuvvet

olarak kuvvet çeşitleri vardır ve aslında basketbolda kuvvet antrenmanlarını planlarken hepsinden faydalanmak gerekmektedir.

Basketbol takımlarında, ya da bireysel çalışmalar yaparken yapılan genel yanlışlar;

• kuvvet antrenmanlarının periyotlamasını yanlış ya da karışık yapmak
• kuvvet-kas dengesini ayarlamamak
• angonist, antagonist dediğimiz çalışan ve çalışanın karşısında uzayan kasların doğru ayarlanıp bilinememesinden doğan sakatlıklar
• tek yönlü çalışmalar yapıp sporcuları sadece hipertrofi antremanlarıyla şişirilmesi veya sadece çabuk kuvvet çalışıp kas kütlesi ve kas içi koordinasyonu olmayan, ya da kuvveti olmayan sporcuların çabuklaşacağının zannedilmesi

sayılabilir.

Bu antrenmanların periyodik halde yapılması iyi bir adaptasyondan sonra optimal hipertrofik çalışmaların ardından maksimal kuvvet çalışmalarıyla sporcuların hipertrofinin etkilerini en aza indirip maksimal kuvvetin artırılması, sonra çabuk kuvvetle çabuklaşıp fonksiyonel kuvvetle sporcuların branşa özgü egzersizler ile güçlerinin artırılması ve esneklik antrenmanlarıyla range of motion (hareketin genişliği) seviyesini en iyi düzeye getirip fundamental hareketlerinde de (crossover, şut, stop gibi) bu açıklığı sağlayabilmek gerekmektedir.

Ayrıca basketbolcuların pozisyonlara ve bu pozisyonun getirdiği farklı oyuncu tiplerinin kuvvet çalışmaları farklıdır. Örneğin Russel Westbrook ile Stef Curry birbirinden ayrı oyuncu profilleri olup, aynı pozisyonda oynayan (point guard) oyunculardır ve tabii ki bu oyuncuların kuvvet çalışmaları birbirinden farklıdır.

Stephen Curry, şu anda NBA'de özel bir oyuncu profili çizmektedir ve bu oyuncunun vücut yapısını kuvvetsiz olarak tanımlamamak gerekir. Oyuncunun yapısından yola çıkarak ince ve çok kaslı gibi görünmeyen vücut yapısının altında fundamental ve kıvraklıkla birleştirilmiş plyometric çalışmalar denge ve maksimal çalışmalar yer almakta ve bu oyuncuyu özel yapan, şutunu bu kadar dengeli atabilip sıçrama yeteneğinin bu kadar iyi olmasının sebebi core bölgesinin kuvvetli olmasıdır.

Aynı zamanda Russell Westbrook gibi çok kaslı ve atletik yapılı oyuncunun kuvvet yapısında optimal hipertrofik çalışmaların ardından maksimal kuvvet antrenmaları ve fonksiyonel kuvvet ve range of motion (hareket aralığı geniş) yapılmış esneklik çalışmalarına önem verilmiş bir sporcu olduğu gözden kaçmamaktadır.

Artık günümüz basketbolunda çok geniş, çok kaslı sporcular yerlerini daha atletik yapılı basketbolculara bıraktı. Çünkü oyunun hızı ve seviyesi yükseldi. Artık Shaquille O’neal gibi basketbolcuları çok daha az görmekteyiz. Bu yüzden, oyunun her yönünü daha iyi oynayabilen basketbolcular Süperstar seviyelerine yükseldi. Bunun başlıca faktörleri de kuvvet ve fundamentali en iyi kombine eden sporculardan oluştuğu görülmektedir.

Peki bunlar için yapılması gereken ne olmalı sorularına gelecek olursak;

• Sezon dışı dönemine gelindiğinde kondisyon çalışmalarının yanına fundamental hareketleri ekleyip, sadece kuvvet antrenmanlarıyla, ya da fundamental antrenmanlarla ilgilenmemek, bunları kombinasyon şeklinde yapıp pozisyonunuzun gerektirdiği oyuncu profiline özgü çalışmalar yapmak olacaktır.
• Maç sezonu döneminde de eksik fundamental becerileriniz üzerinde yoğunlaşmak, eksiklerinizi kapatabilmek açısından sizin için daha iyi olacaktır.

Bir örnek verecek olursak; Amerika'da off sezonda çoğu NCAA basketbolcusu Streetball oynamakta ve burada sertlik kazanıp aldığı fundamental repertuarını, sertlikle buradaki oyuncular karşısında sergileyip kuvvet-yetenek ilişkisini daha iyi kurabilmektedir.

Unutmayın bir hareketi ne kadar hızlı yapabiliyor olduğunuz kuvvetinizle doğru orantılı ve o hareketi ne kadar doğru yapıyor olduğunuz da yeteneğiniz ve fundamental çalışmalarınıza bağlıdır. Dolayısıyla hızlı veya yavaş bir hareketi en doğru ve optimal hızda yapmak istiyorsanız bu 2 parametreyi kombine etmelisiniz.