Kayakla Atlama

Çok popüler bir spor dalıdır. Olimpiyat oyunlarının resmi sporudur. Seyir zevki çok yüksektir. Bu spor dalının en iyileri, havada süzülürken yatay duruşlarına ve sinirlerine kayakları yere değene kadar hakim olabilen sporculardır.

Genellikle erkeklerin egemenliğindeki bu sporda, yarışçılar sadece uzun atlayışlar için değil, kalkış, uçuş ve inişler için de rekabet halindedirler.

Kayakla uzun atlama, her ne kadar kış sporu olsa da, kış ayları dışında da yapay kar zeminli rampalarda yapılmaktadır.

Kayakla Atlama Tarihçesi

Eski zamanlarda Norveçte yapılan kış karnavallarında yerel bir etkinlik olan kayakla uzun atlama, Avrupa'ya ve Kuzey Amerika'ya yayılarak kış sporları takvimindeki en popüler kış sporlarından biri haline gelmiştir. Kayakla atlama 1892 Holmenkollen (Norveç) Kral Kupası için mücadele veren cesur yarışçıların ardından resmi bir spor dalı olarak tanındı. Kral Kupası halen Kış Olimpiyatlarının en çok imrenilen ödülüdür. Kayakla uzun atlama 1924'te Fransa Chamonix'te yapılan Kış Olimpiyatlarından beri bir Olimpiyat sporudur.

Kayakla Atlama Yarışmacı Profili

Kayakla atlayış sporcularının çelik gibi sinirlere ve yükseklik tutkusuna ihtiyaçları vardır. En başarılı kayakçılar bu spordaki atlayışlara 5-6 yaşlarında başlarlar. Devam eden bu atlayışlar daha da yükseklere çıkarılarak sporcularda güven oluşturulur.

Atlayış yapabilme temel becerisi kazanıldıktan sonra, sporcular küçük tepeler üzerinde antrenman yaparak atlayışın her safhasını mükemmel hale getirirler. Bu sporda dayanıklılık şarttır. Üst seviyedeki sporcular bu yüzden kardiovasküler fitness çalışırlar.

Kayakla Atlama Pisti

Normal Tepe K95

Atlayış noktası ile iniş noktası arasında yaklaşık 90 m'lik bir mesafe vardır. K95 Atlama Tepesinin deniz seviyesine oranla en yüksek noktası 1995,23 m ve en alçak noktası 1902 m'dir.

Büyük Tepe K125

Atlayış noktası ile iniş noktası arasında yaklaşık 120 m'lik bir mesafe vardır. K125 Atlama Tepesinin deniz seviyesine göre en yüksek tepesi 1995,10m ve en alçak noktası ise 1902 m'dir.

Rampalarda Bulunan Noktalar

• Başlama noktası
• Koşu platformu
• Atlama platformu
• İniş noktası

Kayakla Atlamada Kullanılan Gereçler

Giysiler

Giysiler, alttan pamuklu ter çeken içlik üstüne bir tişört, yün veya fazla rüzgar almayan bir kazak, çoraplar yün ve yan pamuklu olmalıdır.

Soğuk havalarda tulum veya anorak-salopet, güneşli veya üşümediğimiz havalarda ise anorak-lasteks pantolon veya lasteks pantolon ve kazak giyilir. Bütün kayakla atlama elbiseleri aynı malzemeden yapılmış, aynı kalınlıkta ve aynı hava geçirgenliğinde olmalıdır. Vücudu saran ve vücuda tam oturan elbiseler olmalıdır.

Eldivenler

Kullanışlı deri veya goreteks su geçirmeyen, avuç içleri çift katlı, içi pamuk ve muflonlu ve kayak için özel yapılanlar tercih edilmelidir. Çok soğuk havalarda ise tek parmak eldivenler kullanılır.

Şapka-Başlık

Kulak, alın ve kafanın saç kısmını kapsayacak şekilde iç kısmında şerit şeklinde havlu geçen, kulakları kapatan, sporcuların görüşlerini engellemeyen ve içi muflonlu olanlar kullanılır.

Gözlükler

Sporcuların yanlarında 2 çeşit gözlük olmalıdır. Güneş gözlüğü ve kar gözlüğü. Gözlükler kolormatik olmalıdır. Kesinlikle metal çerçeveli gözlükler kullanılamaz. Gözlüklerin yan kısımları kapalı, rüzgar geçirmeyen cinsten olmalıdır. Buğulanma veya gözde sulanma yapan gözlükler hemen değiştirilmelidir.

Bağlayıcılar

Bağlayıcılar koşu yönüne paralel olarak bağlanır. Kayak uzunluğunun yüzde 57'sini geçmeyecek şekilde kayağın ön kısmına monte edilirler.

Botlar

Önler düşük kesim ve daha yüksek atlayışlar için esnek ve destekli olmalıdır. Uçus sırasında kayakçının daha fazla sürtünme sağlayabilmesi için tasarlanmış olmalıdırlar.

Yön Fitili

Bağlayıcının kayağı bota bağlayan bölümüdür. Kayakçının uçuş sırasında sarsılmasını engeller.

Kayaklar

Toplam vücut boyunun yüzde 140'ını geçmeyecek şekilde tasarlanmış olacaklardır. Vücut ağırlığına göre değişen boylarda kayaklar kullanılmaktadır.

Kayakla Atlama ve Kuralları

Dik eğimli bir rampadan kayıp hızlanarak en uzak noktaya ulaşma amaçlı yapılan atlama yarışlarıdır. Yarışmacı rampanın ucundan büyük bir hızla fırladıktan sonra havada uzun bir yol almaya çalışır. Olimpiyatlar ve dünya şampiyonalarında yarışmalar 90 ve 120 m atlayışları olarak 2 katagoride yapılmaktadır.

Atlama pistlerinde yarışmacıların inmeleri gereken noktaya norm noktası (P) denir. Norm noktası Tablo Noktasına kadar uzatılabilir. İnişlerin güvenli olarak yapılabilmesi için bırakılan boş alan Kritik Bölge noktası olarak adlandırılır.

Norm Noktası 80 m'nin üstünde olan tepelerde, kayma ve rüzgar hızını ölçen cihazlar bulunmaktadır. Norm noktası pistin iniş bölümünün iki yanına yerleştirilen 2 m uzunluğunda mavi renkte 2 tahta, tablo noktası eş biçimde yeşil renkte 2 tahta, kritik noktada kırmızı renkte 2 tahta ile belirlenir.

Çıkış kapısından tramplenin dibinde bulunan, tramplen sehpasına kadar olan alan hızlanma bölümü adını alır.

Atlamada kullanılan kayaklar uzun, kalın ve ağırdır. Dengenin rahat sağlanabilmesi için kayakların altında 3 adet oyuk şeklinde kanal bulunur.

Yarışlar 4 grup halinde yapılır. Her yarışmacının 2 atlama hakkı vardır. Bu 2 atlayışın dışında, yarışmacı bir de deneme atlayışı yapar.

Yarışmacı, yarışmaya başlarken çıkışını yaptıktan sonra gerekli hıza ulaşabilmek için, hızlanma bölgesinde hafifçe çömelerek, baton veya hız artırıcı araçlar kullanmadan kayar. Sporcu kayarak atlama noktasına geldiği zaman, yukarıya doğru fırlayarak uçuşa geçer. Atlama kayaklarının geniş olmasından dolayı havaya dayanmak kolaylaşır. Havadayken dengenin sağlanması açısından kayakların durumu, vücudun kayak ile yaptığı açı ve duruşu, kolların duruş şekli çok önemlidir.

Havadayken kayaklar birbirine paralel ve yukarı doğru hafif eğimli, vücut öne eğik, dizler dik, kollar gergin ve vücuda yapışık olmalıdır. İniş, esnek bir biçimde tepenin eğimli bölümünde dik bir duruşla, dizler bükülüp, kollar açılarak yapılır. İniş alanındaki eğimin sona ermesiyle birlikte yarışmacı bir dönüş yaparak durur. Atlayış böylece tamamlanmış olur.

Kayakla Atlama Puanlama Usulü

Puanlar tam ve yarım puan şeklindedir. Teknik puanlar yarışmacının kayma pistinden ayrılması ile yere düştükten sonra durmasına kadar geçen sürede dengesine, soğukkanlılığına, stilin ve atlayışın düzgünlüğüne bakılarak verilir. Yarışmacının inişten sonra dengeli olarak kaymasına ayakta atlayış denir.

Ayakta atlayış sitiline 6-20 puan verilir. Uluslar arası yarışmalarda atlayışları hakemler kulesinden 5 hakem değerlendirir. Değerlendirmelerin sonuçları için 5 hakemin verdikleri puanların en yükseği ile en düşüğü atılır ortadaki 3 hakemin verdiği puanlar toplanır ve uçuş stili için verilen puan bulunur. Toplam puanı en yüksek olan sporcu 1. olur.

Yarışmacıların atlayış sırasında yapmış oldukları hatalar sonucu, hatanın çeşidine göre, değişik oranlarda puan kesilir.

Uçus sırasında yapılan hataların hemen düzeltilmesi halinde daha az puan kesilir. Yarışmacılar atlamadan önce düşerlerse 20 puan, inişten sonra düşerlerse düştüğü yere göre 0-12 arasında puan kaybederler. Ayakta atlayışa geçileceği (inişten sonra kayılacağı) zaman denge sağlamak için eller kayaklara ya da zemine, yani kara değdirilirse, bu durum düşme olarak kabul edilir. Kayakçının neden olmadığı düşmelerde ise atlama tekrar ettirilir veya iniş hatasız olarak nitelendirilir.

Yarışmacının minimum ve maksimum havada kalma süresini artırmak için kayaklarını, el hareketlerini düzgün kullanması gerekmektedir.

KAYNAKLAR: Erzurum Üniversitesi Kış Sporları Yayınları, Türkiye Buz Federasyonu Kitapçığı