Dağ Bisikletine Başlangıç Ve Parça Seçimi

Yollarımız bozuk olsa da şehir içinde dağ bisikleti sürmek, araziye girmeden amaç dışında kullanmak emin olun hamallıktır. Dağ bisikletinin tadı arazide, ormanda çıkar.

Dağ bisikletinin (mountain bike) keyfinden bahsedelim. Şehrin tüm gürültüsünden, gergin insanlarından, araçların egzost dumanlarından uzaklaşıp ormana girmek son derece rahatlatıcıdır. Özellikle sık ağaçların olduğu ve şelale dipleri gibi yerlerde negatif iyon ve oksijen artışı bir anda tüm yorgunluğunuzu unutturacak ve enerjik, mutlu hissetmenizde rol oynacayacaktır.

Doğa ortamında spor yapmanın tadına dağ bisikleti ile varırsınız. Kafa dengi arkadaşlarınız, ya da grubunuzla birlikteyseniz daha da keyifli olacaktır. Kalabalık organizasyonlar genelde daha neşeli olur. Sosyal yaşamınızı hareketlendirir ve diğer bisiklet sporcularından da yeni yöntemler öğrenebilirsiniz.

Dağ Bisikleti Seçiminde Donanım Tercihi

Dağ bisikletinde (Hard tail – önden süspansiyonlu) kilit rol oynayan temel parçalar;

• Ön süspansiyon
• Fren sistemi
• Jant - lastik seçimi
• Vites sistemi

Ön süspansiyon

Ön süspansiyonlar yaylı, yağlı ve havalı tiplerden oluşur. Fiyatları en ucuz yaylı sistemden başlar ve en pahalı olan tip havalıdır. Yaylı tip süspansiyonlar zahmetsizdirler ve sık bakıma ihtiyaç duymazlar.

Başlangıç seviyesi bisikletlerde genelde maliyetten dolayı yaylı tip süspansiyon seçilir. (Sr Suntour xct, xcm, xcr serisi – Rock Shox Dart serisi gibi) Bu şekilde alırsanız ilerleyen zamanlarda yağlı yada havalı süspansiyona geçmeniz mümkün. (Fren sisteminize göre seçim yapınız)

Yağlı ve havalı tip süspansiyonlar, yaylılara göre daha hassas çalışırlar ve ağırlık olarakta daha hafiftirler. Yerden gelen darbeyi yay değilde, sıkıştırılmış hava yada yağ sönümlediği için çalışma hassasiyeti yüksektir. Dağ bisikletinde havalı maşalar kesinlikle sürüş keyfinizi arttıracaktır. (Fox serileri – Rock Shox Reba, Sid gibi)

Ayrıca maşalarda kilit özelliği (lock out), Rebound (çalışma hızı) opsiyonları mevcuttur. Özellikle yokuş tırmanırken maşanızı kilitlemeniz yararınıza olacaktır. Rebound maşa bacaklarının darbe sonucu içine girdikten sonra yavaş ya da hızlı çıkmasını sağlar. Hızlı kısımda tutmak (Tavşan görseli vardır) maşanızın ani tepkilere verdiği sonucu iyileştirecektir. Yavaş kısımda tutmak maşanızın tepmesini önleyebilir. (Kamlumbağa görseli vardır)

Fren sistemi

Fren sistemlerinde V fren ve mekanik – hidrolik disk fren opsiyonları vardır. En az bakıma ihtiyaç duyan, maliyeti düşük ve başlangıç seviyesi olanı V frendir. Kesinlikle iyi bir pabuç ile desteklenmesini önerilir.
Dağ Bisikletinde Disk Fren: Mekanik Disk fren dağ bisikletinde çok sık tercih edilen bir model değildir. Suya ve çamura karşı V frene göre iyi olsa da genelde Hidrolik disk fren tercih edilir.

Hidrolik disk fren daha sık bakıma ihtiyaç duyar ve maliyetlidir. Ancak engebeli arazide özellikle havalı maşayla beraber kullanımı çok iyi sonuç verecektir. Havalı maşa maksimum seviyede darbe sönümlerken, Hidrolik diskler (suda ve çamurda) size en iyi fren performansını sunar.

Jant Ve Lastik Seçimi

Son dönemlerde değişim gösteren jant ebatları kullanıcıların aklını çelmekte. 26 – 29 – 27.5 inç ebatlar bulunmakta. Bir inç 2.5 cm ediyor, bu değeri jant ebatıyla çarpmanız cm ölçüsünde jantın ebatını verecektir.

En çok tercih edilen 26 ve 29 ebattır. 27.5 her ikisinden daha sonra görülmeye başlamıştır.

Daha önceki yıllarda dağ bisikletleri sadece 26 inç opsiyonuyla sunulmaktaydı. Diğer ebatların çıkmasıyla kadro açıları ve sürüş pozisyonları da değişti.

26 inç tercih edilirse, daha çevik – dinamik, dar ve sıkışık arazide hakimiyeti kolaydır. Jant çapı kısa olduğu için dik yokuşları kısmen daha kolay çıkabilirsiniz. Boyu kısa olan sporcular için daha idealdir.

29 inç, jant ebatı çap olarak büyük olduğundan hızını koruması, engebeleri daha rahat aşması, lastik ebatı da büyüğüdüğünden yerle temasının fazla olması ve dolayısıyla zemine daha iyi tutunması söz konusudur. Ufak boy kadro bedenleri mevcut olsa da, boyu uzun sporcular daha rahat edecektir.

27.5 inç ebatı, her ikisinin özelliklerinin ortada buluştuğu ölçüdür. İdeal boyut denilebilir. Ancak diğer iki ebat kadar piyasa da sık göremeyebilirsiniz. Aynı şey jant ve lastik parçaları için de geçerlidir. Her hangi bir bisikletçide 27.5 jant ebatına uygun, iç – dış lastik ya da jant teli bulamamanız olasıdır.

Lastik – İç Lastik Seçimi

Dış lastikler zemine göre tasarlanabiliyorlar. Örneğin karlı zemin için çivili dış lastikler mevcuttur ya da ıslak çamurlu zeminler için ona göre diş tasarımı yapılmaktadır.

Hafiflik lastik konusunda da önemlidir. Hafif dış ve iç lastik alarak bisikletinizi hafifletebilirsiniz. Ancak dış lastiğinizin iyi bir patlak koruma özelliği olmasına dikkat edin. Hafif lastikler patlamaya daha meyillidir. İç lastik ile arasına patlak koruyucu şerit alabilirsiniz.

Neredeyse bisikletin tüm parçalarında hafiflik arttıkça fiyatlarda yükselmektedir. Aynı şey lastik ve iç lastikler için de geçerlidir. Gramaj azaldıkça fiyatın arttığını göreceksiniz.

Dağ bisikleti için dış lastik ebatları

• 2x1.80 – 2x2.00 aralığı (kısmen ince) normal arazide işinizi görecektir.
• 2x2.10 – 2x2.20 aralığında (orta) normal arazide kısmen rahat etmenizi sağlar ve engebeli arazide idealdir.
• 2x2.2 5 – 2x2.45 aralığında (kalın) ağır engebe ve arazi inişlerinde uygundur.

Dış lastiğinize uygun ölçüde iç lastik almayı ihmal etmeyin. Büyük olan iç lastik jant içersinde bükülüp patlak verebileceği gibi ufak ebat olan iç lastik basınç altında yırtılıp patlayabilir. Her zaman için yanınızda yedek iç lastik ve patlak tamir kiti (yama, zımpara, solüsyon), pompa bulundurmayı asla ihmal etmeyin.

Lastik ebatı büyüdükçe ağırlık ve yerle temas artacağı için, işinizi gören ebattan fazlasını takmanız bisikletinize hantallık katacaktır.

Marka olarak başlangıç seviyelerinde, düşük bütçeli kullanıcılar daha çok cst, rubena, chaoyang gibi markaları tercih edebileceği gibi bütçeyi yükselttikçe maxxis, continental, michelin, kenda, schwalbe, hutchinson gibi markları tercih edebilir.

Lastik sürekli yerle temasınızı sağlayan ve çalışan bir parça olduğundan bütçenizi yükseltip bilinen bir marka tercih edilmesi daha güvenilir bir sürüşe neden olacaktır.

Vites Sistemi Seçimi

Vites sayısına arka rubledeki dişli sayısı ile ön aynakol dişli sayısı ile çarpımıyla bulunur. (Aynakol, büyük ön dişliler – pedalların bağlantılı olduğu parçadır) Örneğin aynakolumuzda 3 diş arka rublede 8 diş ise 24 vites sonucuna ulaşırız.

Vites sistemi seçiminde önemli noktalardan biri de vites sayısı aralığıdır. Örneğin 24 vites (8'li arka ruble) ile 27 vites (9'lu arka ruble) arasındaki fark sadece dişlilerin fazla olması değildir.

Arka ruble dişli sayısı 9'lu ve daha fazlası olduğunda vites değişimleri daha hızlı gerçekleşiyor. Nedenine gelecek olursak, 9'lu sistemde dişli aralıkları daha kısadır ve zincir 8'liye oranla daha incedir, dolayısıyla vites geçişleri daha kusursuz ve hızlıdır.

Shimano markasının Deore ve son çıkan Acera modeli, Sram markasının x5 modeli 9'lu (27 vites) için başlangıçtır.

Başlangıç için genelde 8'li, ya da 7'li ruble (24- 21 vites) tercih edilir. Vites geçişleri çok net ve hızlı değildir. Arka aktarıcı (arka vites) modeli de bunda bir etken. Örneğin shimano markasının piyasada sık görebileceğiniz model sıralaması;

• Tourney
• Altus
• Acera
• Alivio
• Deore
• Deore Lx
• Deore Slx
• Xt
• Xtr

Başlangıç seviyelerinde Tourney, Altus, Acera gibi modellerle karşılaşırsınız. Bunlar genelde (önceki yıllarda üretilenler) 8'li ruble ve 24 vitesdir. (Son çıkan Acera'lar 9'lu rubledir)

Bu sıralama yeni başlayanlar için kafa karıştırıcı olabilir. Genel sıralama yapacak olursam, Tourney ve Altus zamanla vites geçişlerinde canınızı sıkabilir. En azından Acera ve Alivio tercih etmeniz 8 li ruble bile olsa uzun kilometreler vites geçişlerinizi sorunsuz gerçekleştirecektir.

Yarış koşmak ve kusursuz hızlı geçişler için en düşük Deore modelini tercih etmenizi öneririm ya da alternatif olarak yeni model 9'lu Acera – Alivio, Sram markasının x5 modeli işinizi görecektir.

Daha üst seviye Xt, Xtr gibi modeller bütçesi yüksek profesyonellere hitap etmektedir. Ağırlıkları diğer alt modellere göre hafiftir.

Doğru Vites Kullanımı Nasıl Olmalıdır ?

• Zinciri çapraz kullanmayın. Zincir ön dişlide 1'de iken arkada 1,2,3 aralığında, ön 2'de iken arkada 3,4,5 aralığında, ön 3'de iken 6,7,8,9 aralığında olmasına özen gösterin.
• Yokuşa yaklaşmadan, yokuş başlamadan, vites geçişini gerçekleştirin, yük altında kalan vites sistemi yeterince hızlı geçiş yapamayacaktır, ayrıca ruble ve zincirin aşınıp eskimesine neden olursunuz.
• Mümkün olduğunda hızlı pedallarken vites geçişi yapın. Bu sayede dişli ve zincire binen yük azalır ve geçişleriniz hızlı olur.
• Vites sisteminizi yağışlı ve ağır arazi ortamında sonra temizleyip yağlamaya özen gösterin. (Dişli ve zincir temizliği, yağlanması) Islak sürüşten sonra yağı azalmış yada kirlenmiş bir vites sistemi, zincir – ruble ömrünü kısaltabileceği gibi vites geçişlerinde sorunlara özellikle de zincir atmasına sebep olacaktır.