Sporcu ile Kaliteli İletişim Kurmak

Kaliteli iletişim kurabilmek için pek çok kural vardır. Karşıdakini kesmeden dinlemek, empati yapmak, yani kendini onun yerine koymak, gereksiz uzun anlatımdan kaçınmak vs. vs.

Bu yazıda bunlardan yalnızca birini, ama en önemlilerinden birini ele alacağız: anlaşılır olmak.

Aynı dili konuşuyor muyuz?

Anlaşılır olmanın birinci şartı aynı dili konuşmaktır. Hem gerçek anlamda, hem mecazen. Türkçe bilen birine İngilizce konuşarak bir şeyi doğru ve etkili anlatmanın mümkün olmayacağını hepimiz biliyoruz. Kaçınılması gereken ise, Türkçe konuşuyormuş gibi yapıp başka dilde konuşmaktır.

Mecazen aynı dilde konuşmak ise, terminolojide uzlaşmayı gerektirir. İletişimin başlangıcında, hangi kelimenin veya terimin ne anlama geldiği açıklanmalı ve üzerinde uzlaşılmalıdır. Bazı terimlerin genel terimler olması nedeni ile herkes tarafından bilindiği kabulü kötü iletişim riski içerir. Örneğin, çocuk kelimesi. Ne demektir çocuk? Ebeveyni olduğum kişi mi, okul çağında olan kişi mi, yetişkin olmayan kişi mi?

Lütfen dikkat ediniz; burada bahsedilen şey bilmekle ilgili değildir. Havayolu şirketinin indirim oranlarındaki çocuk ve kanunlar karşısında çocuk farklı tanımlar içerir. Dolayısı ile iletişim kuran taraflardan kural koyanın yaptığı tanımın her iki tarafca bilinmesi önemlidir. Havayolu şirketi, fiyat listesinde çocuk indirimi derken, ya hemen orada, ya da genel maddelerinde, çocuk tanımını 7-12 yaş arası için kullandığını belirtmelidir.

Eğer biraz futbol izlediyseniz, tribündeki ve saha kenarındaki teknik direktörlerin şöyle talimatlarını duymuşsunuzdur; "sağlam oyna, uzun oyna, terse, aşağı oyna". Burada kaliteli bir iletişimin var olduğunu söyleyebilmemiz için, oyuncuların bu talimatın anlamını biliyor olması gerekir. Örneğin çapraz ilerideki oyuncuya şiddetli bir top atıldığında "öyle mi uzun oynanır, önündekine oynasana" diyen antrenör, kötü iletişim kurmaktadır. Çünkü "uzun oyna" yönergesine, kendince akla en yatkın anlamı yüklemiştir sporcu; "Topu uzun mesafedeki birine atmak". Oysa ki, antrenörün zihninde daha detaylı bir tanım vardır. Örneğin sadece uzun mesafe değil, aynı zamanda kendi kanadındaki veya ortadaki oyunculara ve ileriye doğru oynanması gibi. Bunu oyuncularının hepsine açıklamış ve anlaşıldığından da emin olmalıdır.

Tanımla ve açıkla lütfen

Üzerinde uzlaşılmış kavramlar dışında anlatılmak istenen şeyler, açık şekilde tanımlanmalı ve açıklanmalıdır. Müsabaka anlarında kabul edilir olan kısa ifadeler yerine, yeterince açıklayıcı anlatımlar kullanılmalıdır.

"Kolları yukarı kaldıralım", "İleriye uzanıyoruz" gibi talimatlar yerine, "Kollarımızı omuzlarımızda hafif acı hissedene kadar yukarı kaldıralım ve 5 saniye bekleyelim" gibi yönergeler verilmelidir.

Sadece yönergeler değil, tespit ve tanımlar da açık olmalıdır. Sporcunun yaptığı hareketler dikkatli gözlemlenmeli ve sadece doğrusu değil, kendisinin nasıl yaptığı da açıklanmalıdır. Örneğin "Koşuya başlarken 2 ayağın yan yana idi. Bu, sana zaman kaybettirir. Kuvvetli ayağın arkada olacak şekilde beklersen, daha kuvvetli bir çıkış yapabilirsin" gibi, açıklayıcı bir tarz belirlenmelidir.

Ama sen anlamamışsın!

Belki de, siz anlatamamışsınızdır. Anlaşılır olmanın diğer kuralı da, karşıdakileri hafife almamak, küçümsememektir. Pek çok kişi ve antrenör, özellikle çocuklarla çalışırken, onların nasıl olsa anlamayacakları yönünde bir önyargı ile hareket etmektedir. Bu yüzden açık ve detaylı anlatıma gerek duymadıklarını ifade etmektedirler. Oysa ki, çocuklar aptal değil, sadece öğrenme sürecinde olan bireylerdir.

Ne ekersen onu biçersin!

"sağlam oyna", "daha çok ayakta kal", "pasın şiddetini ayarla" vb. yönergelerinin sonucunda elde edeceğiniz şeyin "güzel oynadık, ama", "o top gol olsaydı", "adamlar çok şanslı, ilk atakları gol oldu" gibi yorumlar eşliğinde tabeladaki hüsran olacağını unutmamalıyız.