Sporcu Kimdir? Nasıl Performans Sporcusu Olunur?

Aktaracağım kavramlar tamamen başarıya odaklı sporcu ve sporcu adayı kardeşlerimize, yani performans sporcularına yönelik olacaktır.

Spor

İnsan vücuduna ait fizik kondisyonu iyileştirmeyi amaçlayan, oyun, yarışma ve mücadele anlayışıyla yapılan fiziksel etkinliklere denir. Bireysel (ferdi) ya da kollektif oyunlar biçiminde gerçekleştirilen ve genellikle bir yarışmaya yol açan, önceden belirlenmiş kurallara göre uygulanan ve hemen bir yarar beklenmeden yapılan bedensel hareketlerin tümü spordur.

Bu aktivitelerden bir veya bir kaçını yapan bireye de sporcu denir. (Meydan Larousse bknz. Spor.)
Yukarıda yazdığım tanım, sözlüklerde yazılı haliyle sporun tanımıdır. Aşağı yukarı bütün sözlüklerde tarif aynıdır. Bana göre bu tarif eksiktir. Ya da kısmen doğrudur. İnsanın psikolojik yapısının bu tarifte olmayışı büyük eksikliktir. İkinci büyük ve en önemli eksiklik ise, insan ZEKASIdır. Çok fazla zeka gerektirmeyen spor branşları mutlaka vardır. Ama sporda amaç başarı ise, o zaman bu tarife ZEKA mutlaka konulmalıdır.

İnsan vücudu, fizyolojik, psikolojik ve sosyolojik kavramları barındıran muazzam bir yapıdır. Bu yapıyı işletmeye başladığınızda ZEKA'yı atlarsanız, konuya ister sportif, ister bilimsel bakın, eksik başlamış olursunuz. Davranış biçimlerinin spor yoluyla geliştirilmesinin ve ardından başarıya odaklı hale gelmesinin temel ögesi zekadır. Bu tanıma zekayı koyduğunuzda spora başlayacak olan kişiye, bu işin temel şartının, zekayla olan ilişkisinin bilinmesi gerekliliğini öğretmiş olursunuz. Bu bilgi sporun olmazsa olmazıdır. Ana başlangıç olan bu bilgi spora başlayan için hayati önem taşımaktadır. Beyine kaydederek sporda şartlanmanın oluşmasının olmazsa olmazı zeki olmaktır.

Yazmış olduğum bu bilgileri işin başında kavrayan kişi, ister çocuk ister ergen bir genç kardeşimiz olsun, bana göre sporcu adayıdır.

Gelelim sporcu nasıl olunur sorusuna?

İyi bir sporcu olmanın ilk şartı sporcunun kendini tanımasıdır. Kendini tanımak, kendi vücut yapısını bilmek, neyi ne zaman, nasıl en iyi yapabildiğini bilmektir. Kendini tanıyan bir sporcu adayı ise, kendi yapabileceği spor branşını seçmekle işe başlar. Burada çok önemli bir nokta daha vardır; küçük sporcu adaylarının kendini tanıması diye bir şey söz konusu değildir. Ancak, ebeveynler ve antrenörler yardımı ile bu sorun kolaylıkla aşılabilir. Bu konuya ait bilgileri, daha önceki yazılarımızda ebeveynler okuyabilirler. (bkz. doğuştan gelen yatkınlık adlı yazım)

Sporcu adayı kardeşlerimiz kendi anatomik yapısına uygun, kaldırabileceği spor branşı seçimini yaptıktan sonra çalışmaya başlayacaktır. Bu adayımızın, bana göre dikkat edeceği ve kesinlikle yapması gerekenleri aşağıya yazıyorum:

• ZEKİ olmak
• Çok iyi bir dinleyici olmak
• Zamanı iyi kullanmayı öğrenmek
• Kendine sıra gelinceye kadar çok iyi izlemek
• Hızlı öğrenmeye çalışmak
• Hızlı düşünmek veya hızlı düşünmeye çalışmak
• Arkadaşlarıyla uyum içinde olmak
• Zekasıyla antrenmanı birleştirmesini öğrenmek
• Bıkmadan çok tekrar yapmak
• Soğukkanlı olmak
• Durmasını bilmek (çok önemli)
• Sadece antrenörünün söylediğini yapmak
• Yerine göre hayır diyebilmek
• Antrenman kaçırmamaya özen göstermek
• Anlayamadığı olursa dikkatlice bıktırmadan sormak
• Arkadaşları arasından iyi bir ortak bulmak
• Davranışlarında sınırları hiç aşmamak
• Gerekiyorsa not tutmak
• Kendini devamlı kontrol etmeyi bilmek
• Yaptığı işi sevmek
• Çok ama çok sabırlı olmak
• Bir sıkıntı veya sorunu varsa çekinmeden antrenörüyle paylaşmak

Buraya kadar yazdıklarım antrenmana konsantre olmanın şartlarıdır. Bu yazdıklarımın dışında olan işler de vardır. Örneğin, antrenman günlerinin dışında antrenörünün verdiği çalışmaları aksatmadan yapmak. Asla kaytarmamak. Haftada en az 2 kere sabah saat 6'da kalkıp, eşofmanlarını giyip, 3-5 km iniş çıkışlı bir parkurda (en uygunu orman olur) koşmak. Antrenmandan önce yapılan koşular bu sınıftan değillerdir. Antrenman öncesi koşular ısınma koşularıdır.

Kendimden örnek vermem gerekirse; mahallemizdeki yaşlı insanların odunlarını parçalamak için ne kadar arama yaptığımı, kaç ton odun kesip yardığımı inanın bilmiyorum. Ama, zevkle, severek, asla bıkmadan hep yaptım. 3 kez Avrupa Şampiyonu olan CEMAL KAMACI ile antrenman yapabilmek için salona 1,5 saat erken gelirdim. Tatlı bir anı olarak bir köşede hep duruyor. Sizlerin de böyle hoş anılarınız neden olmasın?

İyi bir sporcu olmanın psikolojik yönleri de vardır. Bunlar için de birkaç örnek verebiliriz. Yaptığınız spor takım sporu (kollektif branşlar) veya bireysel (ferdi) olabilir. Ferdi sporlar da aynı zamanda takım tasniflidir. Ferdi müsabaka yapılırken aynı zamanda takım olarak da tasnifler yapılmaktadır. Müsabakalar bittiğinde sporcuların maçlarda aldıkları puanlar kulüp başarısı olarak tasnif edilir. Birinci olan kulüp ödüllendirilir. Bu nokta unutulmamalıdır. Sporcu, kendisi o müsabakada yoksa dahi asla isyan etmemeli sabırla beklemelidir. Yedek kaldığında, "ben burada neden yokum?" dememelidir. Antrenörünün bu konuda yapacağı açıklamayı beklemelidir. Sporcu kardeşimiz bunun mutlaka bir nedeni olduğunu düşünerek kendini rahatlatmalıdır.

Ben böyle durumlarda çok kaldım. Antrenörüm bana hep sebeplerini anlatmıştır. Kimi zaman o turnuvada ezilmemi istemediğini, kimi zaman ise, "sen daha henüz bu maçlara hazır değilsin" gibi sözlerle izah etmiştir. Bu psikolojik sebepler çoğaltılabilir. Her an bu gibi olaylara mütevazılıkla ve sabırla bekleyerek karşılık verilmelidir. Yersiz ve kontrolsüz tepkiler sporda yoktur. Sabreden kazanır. Sporcu kardeşlerimizin, her zaman "takımdan birilerinin gideceği kesindir" prensibini asla unutmamaları gerekmektedir. Mutlaka oynayacağını bilmelidir. Gidenin veya gelmeyenin yerine siz hep hazırsınız. Bekleyin oynayacaksınız. Hazır olduğunuzda zaten oynayacaksınız. Sporcu bunları bilmelidir.

Sosyolojik yönü ise; antrenörleri ve arkadaşlarıyla olan ilişkileridir. Bu ilişki her zaman ciddi ve sevgi dolu olmalıdır. Rakiplerine her zaman saygılı olmalıdır. Sportmenliği bir yaşam felsefesi haline getirmelidir. Sporcu ne kadar iyi sporcu olursa olsun, ahlaki yönden sorunluysa o sporcunun başarma şansı yoktur. Sporda prensip; "ahlaksız sporcu dünya şampiyonu olsa dahi, madalyası çöpe gider" prensibidir. Uyumlu ve iyi ilişkilerle sürdürülen bu çalışmaların bir yönü daha vardır ki, bu sporcu için vazgeçilmezdir: "Sadece kendi işine bakmak". Bunu ASLA UNUTMAYIN!

Zor olmayan, ama kesinlikle zeka ve sabır gerektiren bu kurallara harfiyen uyan ve antrenmanlarına devam eden kişi sporcudur. Bu kurallara uyan kişinin başaramama ihtimali yoktur. Kuralları benimsyen ve uygulayan kişi sporcu olmuştur. İyi ve başarılı bir sporcu prensiplere ve katı kurallara uymakla olunabilir.

Atletizm ve jimnastik sporun anasıdır. Bu iki sporu antrenman maksadıyla yapamayan kişi asla sporcu olamaz. Ayrıca sporcu yaptığı sporu sevmelidir. Yaptığı işi severek yapmalı bunu bir zevk haline getirmelidir. SEVMEK başarının olmazsa olmazlarından biridir.

Antrenmanları severek, zekayla birleştirenler, vücutlarının sınırlarını zorlayarak, olmazsa olmazları yapıp, büyük başarılara imza attılar. Neden siz de yapamayasınız?