Çekiç Atma

Atletizmin içindeki atma sporları dalıdır. Kadınlarda ve erkeklerde olmak üzere 2 katagoride yarışmalar yapılmaktadır. Resmi Olimpik bir spor dalıdır.

Çekiç Atma Tarihçesi

Milattan önce 2000 yıllarında İrlanda'da yapılan ''Tailtean Gomes'' oyunlarına dayandığı söylenmektedir. Bu oyunlarda tekerlekler fırlatılarak yarışılırdı. Daha sonra ise tahta bir tutamağın ucuna bağlanan büyük kaya parçalarının fırlatılması şeklindeki yarışmalara dönmüştür. 1866 yılından itibaren İngiltere, İrlanda ve İskoçya'da yarışmalar yapılmıştır. 1900 yılından itibaren Olimpiyatlarda yer almıştır. Kuzey Avrupa ülkelerinde yaygın bir spordur.

Çekiç ve Yapısı

1. Çekiç üç parçadan oluşmaktadır. Metal kafa, tel ce sap.
2. Metal kafa: Kafa sert demir, pirinç ya da pirinçten daha yumuşak olmayan herhangi bir metalden ya da kurşun, ya da başka bir malzeme ile doldurulmuş metal kaplamadan imal edilmiş olacaktır.
3. Tel bir bütün halinde çapı 3 mm'den az olmayan kırılmaz düz çelik yay telinden ve atış sırasında esneme yapmayacak şekilde üretilmiş olacaktır. Sağlam bir bağlantı için telin bir ya da her iki ucu da kıvrılabilir, ya da bükülebilir olacaktır.
4. Sap sert bir yapıda olacak ve üzerinde herhangi bir tipteki bir menteşe bağlantısı bulunmayacaktır. 3 kN'luk bir gerilim yükü altında toplam biçim değiştirmesi 3 mm'yi aşmayacaktır. Sapın tel halkası ile sabitlenerek dönmeyecek ve toplam çekiç uzunluğunda bir artış yaratmayacak şekilde tele tutturulmuş olacaktır. Sap, simetrik tasarımda güçlendirilmiş bükülü, ya da düz bir tutuş yeri ile iç uzunluğu en çok 110 mm'lik olarak imal edilecektir. En az sap kopma dayanıklılığı 8 kN'luk olacaktır.
5. Tel bağlantıları; tel küresel bilyeli ya da düz bilyeli bir döner halka (fırdöndü) ile metal kafaya bağlanacaktır. Sap ise aynı şekilde bir halka ile tele bağlanacaktır.

Katagorilere göre çekiç ağırlıkları aşağıdaki gibidir:

• Yıldız Kızlar: 3000 gr (3 kg)
• Genç/Büyük Kadınlar: 4000 gr (4kg)
• Yıldız Erkekler: 5000 gr (5 kg)
• Genç Erkekler: 6000 gr (6 kg)
• Büyük Erkekler: 7260 gr

Atış Çemberi

Atış çemberi gülle atma yarışlarında kullanılan çemberle aynı ölçüleri taşımaktadır. Sadece burada kullanılan atış çemberinde çarpma takozu yoktur. (Bknz. Gülle atma adlı yazımız)

Çekiç Atma Kafesi

Tüm çekiç atışları, seyircilerin, görevlilerin ve yarışmacı, ya da yarışmacıların güvenliğini sağlamak için kafesten veya etrafı çevrili alandan oluşacaktır.

Kafes 32 mm/sn hızla hareket eden 7260 gr ağırlığındaki bir çekici durdurabilecek biçimde tasarlanıp imal edilecek ve bu direnci sağlayacak bir biçimde olacaktır. Kafesin yerleşimi, çekiç kafesin üzerinden geçmeyecek ya da sekmeyecek biçimde olacaktır.

Kafes U biçiminde olacaktır. Ağız çekiç çıkış genişliği 6 m olacak ve atma çemberi merkezinin 7 m ilerisinde bulunacaktır. 6 m genişliğindeki ağın uç noktaları döner ağın kenar içi olacaktır. Ağ panellerinin, ya da fiber iplerden oluşan ağların en düşük noktadaki yüksekliği, döner kapı noktasına kadar kafesin arkasındaki paneller için en az 7 m ve son 2,80 m'lik paneller için en az 10 m olacaktır.

2 metre genişlikteki hareketli 2 panel kafesin önünde bulunacak ve bunlardan sadece bir tanesi kullanımda olacaktır. Panellerin en az yüksekliği 10 m olacaktır.

Kafes ağları, doğal ya da sentetik fiber tel ya da yüksek gerilimli çelik telden yapılmış olacaktır. Maksimum ağ gözü ölçüsü çelik teller için 50 mm ve tel tipli ağlar için 44 mm olacaktır.

Çekiç Atma Yarışma Formatı

1. Yarışmacının başlama pozisyonunda ilk çevirme ve dönüşten önce çekicin kafasını çemberin içindeki veya dışındaki zemine koymasına izin verilir.
2. Çekicin kafasının çevirme veya dönüş sırasında, çemberin içindeki, ya da dışındaki zemine, ya da çemberin üstüne değmesi hata sayılmaz. Sporcu atış kurallarını ihlal etmeden atışını durdurup tekrar başlayarak yapabilecektir.
3. Çekicin atış sırasında veya atıştan sonra havada kırılması faul sayılmayacak ve sporcuya bu kurala uygun olarak yeni bir atış hakkı verilecektir.
4. Her yarışmacı sporcunun 3 atış hakkı vardır. En iyi dereceyi yapan 8 sporcuya 3 atış hakkı daha verilir. Yarışmada 8 veya daha az sayıda sporcu yarışıyorsa bu durumda her yarışmacının 6 atış hakkı olacaktır.

Çekiç Atma Kuralları

1. Yarışmalarda kullanılacak çekiçler IAAF normlarına uygun ve IAAF sertifikasına sahip olacaklardır. Yarışmalarda kullanılacak çekiçler Organizasyon Kurulu tarafından verilecektir. Ancak yarışmacı veya sponsoru tarafından temin edilmiş ve sporcunun kullanmayı istediği çekiçler varsa, bu çekiçlerde IAAF normlarına uyggunluk ve IAAF sertifikası aranacaktır. Yine getirilen bu çekiçlerin marka veya tipi Organizasyok Kurulunun verdiği çekiçlerle aynı ise o zaman bu çekiçlerin yarışma sırasında kullanımına izin verilmeyecektir.
2. Yarışmalar sırasında Hiçbir çekiç üzerinde kesinlikle değişiklik yapılmayacaktır.
3. Yarışmacılar atışlarını yaparlarken herhangi bir yolla örneğin; iki ya da daha çok parmağını bandajlamak ya da vücuduna ağırlıklar bağlamak gibi yarışmacıya avantaj sağlayacak bir araç kullanamazlar. Bandajlar eller ve parmaklar üzerinde iki ya da daha çok parmağın birlikte bandajlanmaması kaydıyla sürekli yapılabilir.
4. Yarışmacılar çekiç atışı sırasında eldiven kullanabilir. Ancak eldivenlerin önü ve arkası düz olacak ve baş parmak dışındaki diğer parmaklar açıkta bırakılacaktır.
5. Daha iyi bir kavrama veya tutma sağlamak amacıyla, kaymayı önleyici toz şeklindeki maddeler ellere veya tutma sapına sürülebilir. Ayrıca atıcının kullandığı eldivenlere de sürülebilir.
6. Atıcılar aış çemberi üzerini veya çamber zeminini ayaklarını sürmek veya ayaklarıyla vurmak suretiyle bozamazlar.

Çekiç Atmada Hatalı Atışlar

1. Sporcu atış çemberinin içine girerek duruşunu yapar ve atışa başladıktan sonra, çemberin üzerine veya dışına vücudunun herhangi bir yeri ile temas ederse yaptığı atış, hatalı atış sayılacaktır.
2. Yarışmacı atış kurallarını ihmal etmeden başladığı atışı durdurabilir. Çekici yere veya çember dışına bırakarak atışına yeniden atış çemberinin içinden kurallara uyarak yapabilir.
3. Eğer atış yapıldıktan sonra çekicin zeminle ilk teması, atış alanını sınırlayan çizgiyle veya çizginin dışındaki zeminle ya da başka bir nesneyle olursa (kafesin haricinde) hatalı atış sayılacaktır.
4. Yarışmacı, fırlattığı çekiç zeminle temas etmeden çemberden ayrılırsa bu atış hatalı atış sayılacaktır.

Çekiç Atmada Ölçümler

1. Yarışmacının yaptığı her atıştan sonra mesafe ölçümü yapılır.
2. Çekicin zeminde oluşturduğu iz ile, atış çemberinin iç kenarına kadar ve çember merkezinden geçecek şekilde ölçülür.
3. Her sporcunun yaptığı en iyi atışını göstermek için ayırt edici bayrak veya işaretler kullanılabilir.

Çekiç Atmada Atış ve Teknik

Sporcu atış çemberi içine girerek atış duruşunu göstererek atışına başlar. Çekiç atışı 2 çeviriş, 3 ya da 4 kere kendi ekseni etrafında dönüşlerle yapılır. Sporcu başı üzerinde 2 çeviriş hareketi ile sol ayağın topuğu, sağ ayağın parmak ucunda, dizler bükük ve sırt dik tutularak dönüş hareketine başlar. Ayak hareketleriyle dizlerin bükülü olması ve merkezi ağırlığın sol ayakta olması sağlanır. Kollar serbest ve sırt dik tutulur ve dönüş hareketine başlanarak tercihen 3 veya 4 dönüş yapılmak suretiyle çekiç fırlatılarak atış tamamlanır.

Çekiç Atma Dünya Rekorları

ERKEKLER

Yuriy SEDYKH 86,74 m SSCB.

KADINLAR

Anita WLODARCZYK 77,96 m POLONYA